Дату напісання
вызначыць немагчыма. Зважаючы на словы аўтара “на працягу доўгіх гадоў”,
стварэнне твора можна звязаць з канцом яго місіяў. Аднак узгадванне а. Будона,
“што нядаўна памёр”, прымушае быць вельмі ўважлівымі ў высновах. А. Будон памёр
у 1702 годзе. Таму вось магчымыя варыянты даты напісання твору: зіма 1710-1711
гг.: Манфор адпачываў у Нантах і мог скарыстаць з гэтых некалькіх месяцаў
цішыні; восень 1712 году падчас яго пабыту ў пустэльні Сэнт-Элуа; другая палова
1715 году, калі ён правёў шмат часу ў лясах Мэрвэ; 1712 год — гэтая дата
традыцыйна найбольш верагодная.
Наконт
аўтэнтычнасці рукапісу ніколі не ўзнікала сумневаў. Падчас рэвалюцыі рукапіс
спачываў “у цемры і цішыні куфара”, схаванага ў Сэн-Ларан-сюр-Сэўр у суседняй
капліцы, прысвечанай святому Арханёлу Міхалу. Пасля буры ён заставаўся ў
забыцці аж да 29 красавіка 1842 г.
З першага
погляду тэкст быў лёгкапазнавальны дзякуючы шматлікім ўласцівасцям, настолькі
яскравым, што яго адразу ж прыпісалі Манфору.
Аднак існуюць
пэўныя сумневы што да некоторых паправак, зробленых у рукапісе. Здаецца, не ўсе
яны належаць аўтару.
Як толькі стала
вядома пра тое, што знойдзены рукапіс, з усіх бакоў пачалі прасіць тэкст.
Навіцыят Дачок Мудрасці заняўся тым, каб зрабіць шмат копій. Але трэба было яго
надрукаваць як мага хутчэй.
18 снежня 1842 г.
мансеньёр Рэнэ-Франсуа Суайе, біскуп Люсона, дае свой імпрыматур. Першае
выданне ўбачыла свет ў 1843 годзе (127 гадоў пасля смерці аўтара) ў Парыжы.
Сёння “Трактат”
налічвае больш за трыста выданняў на дваццаці мовах. […]
Клопатам першых
выдаўцаў было наданне назвы рукапісу, першыя старонкі якога не захаваліся, і
таму загалоўка не было. Таму было вырашана даць назву “Трактат аб сапраўдным ушанаванні
Святой Дзевы”.
Традыцыя
патрабуе захаваць назву і ў дадзеным выданні. Аднак нам падалося надзвычай
карысным падаць яшчэ і падзагаловак — гэта акрэсленне, якое дае сам Манфор у
сваім творы (СН 227): “Падрыхтоўка да надыходу Валадарства Езуса Хрыста”. […]
Калі разглядаць
гэты твор больш дакладна, то яго непаўторнасць трэба разглядаць знутры.
Місіянер ставіць форму ўшанавання Маці Божай, якая ўжо існуе, у перспектыву
розных яго аўтараў. Ён сам скаштаваў яе дзякуючы глыбокаму асабістаму досведу,
які з’яўляецца для яго крытэрыям духоўнай плённасці. І нарэшце, ён “апрануў” яе
ў новую форму, дадаў свае спосабы практыкавання, унутраныя і вонкавыя.
Сёння гэтая
новая форма можа здавацца састарэлай і непатрэбнай. Зразумела, што гэты твор
быў напісаны ў часы і ў асяроддзі, якія моцна адрозніваюцца ад нашага
стагоддзя. Выразы, параўнанні, біблійныя інтэрпрэтацыі могуць заблытаць таго,
хто застаецца на ўзроўні вельмі абмежаванага мыслення. Але чытач, які здолее
ўхапіць фундаментальны сэнс гэтага твору, з радасцю адкрые яго надзвычай
глыбокае навучанне, якое прывабіць тэолагаў і зацікавіць духоўных асобаў.
